حمله شیمیایی به دانش‌آموزان دختر را متوقف کنید

با بازگشت دانش‌آموزان به مدارس بعد از تعطیلات نوروزی ۱۴۰۲، حملات شیمیایی به دختران دانش‌آموز از سر گرفته شده است.  طبق اخبار رسمی، ده‌ها مدرسه در روزهای اخیر بعد از بازگشایی مدارس مورد حمله قرار گرفته‌اند. در دو روز اول بازگشایی مدارس بعد از تعطیلات، پنج مدرسه در نقده، ارومیه، تبریز و اصفهان هدف حملات شیمیایی قرار گرفتند و تعدادی از دانش‌آموزان مسموم و به مراکز درمانی منتقل شدند. از شروع این حملات در روزهای نهم و بیست‌و‌دوم آذرماه ۱۴۰۱ از هنرستان نور قم، تعدادی کارگروه ویژه برای بررسی این ماجرا تشکیل شده است، ولی تاکنون هیچ پاسخی به سوالات و نگرانی‌های خانواده‌های نگران، دانش‌آموزان در معرض خطر، معلمان و افکار عمومی نسبت به دلایل این حملات، و یا هویت حمله‌کنندگان و نوع مواد شیمیایی استفاده شده در این حملات و تاثیرات کوتاه و بلندمدت آن بر سلامتی دانش‌آموزان داده نشده است. اکثر این حملات در چهارماه‌و‌نیم گذشته به مدارس راهنمایی دخترانه صورت گرفته است، اما در عین حال چند خوابگاه دخترانه و مدرسه پسرانه هم هدف این حملات شیمیایی قرار گرفته‌اند.  

در هشت ماه گذشته، دنیا با حیرت و تحسین شاهد تصاویر دختران نوجوان شجاع و پرشوری بود که به دنبال قیام «زن، زندگی، آزادی» حجاب از سر برداشته و برای مطالبه حق انتخاب سبک پوشش و خودمختاری جسمانی شعار سر داده و به تظاهرات‌های خیابانی علیه حکومت ملحق شده بودند. اما حالا آن تصاویر جای خود را به تصاویر و ویديوهای شوکه‌کننده‌ای از دختران دانش‌آموزان داده است که در اورژانس‌ها و بیمارستان‌های شهرهای مختلف کشور زیر ماسک‌های اکسیژن به سختی نفس می‌کشند. بسیاری معتقدند که این حملات در تلافی حضور فعالانه دختران در اعتراض‌های ضدحکومتی صورت گرفته است. 

مسمومیت جمعی دانش‌آموزان دختر در روزهای نهم و بیست‌و‌دوم آذرماه ۱۴۰۱ از هنرستان نور قم شروع شد، و بعد در مدرسه‌ای در استان اردبیل تکرار شد. در هفته‌های پایانی سال، دامنه حملات شیمیایی به مدارس دخترانه، گسترش یافت و مدارس ۱۳ استان کشور با چنین حملاتی مواجه، و چندهزار دانش‌آموز دختر مسموم شدند. اولین خبرها حاوی اطلاعات جسته‌گریخته‌ای درباره مسمومیت دانش‌آموزان دختر بودند، بدون این‌که دلیل این مسمومیت‌ها ذکر شود. پس از درگیری مدارس استان‌های دیگر، معاون وزیر بهداشت در روز هفتم اسفندماه ۱۴۰۱، در اولین اظهارنظر رسمی بدون اشاره به منبع و دلیل این حملات گفت: «افرادی دوست داشتند که تمامی مدارس بخصوص مدارس دخترانه تعطیل شود.» بعد از این اظهارنظر بود که در سطح گسترده‌ای این حملات به عنوان حملات تعمدی علیه دختران و حق تحصیل آن‌ها مطرح شد. 

در پاسخ به نگران والدین، معلمان، و شهروندانی که به موج حملات علیه دانش‌آموزان دختر اعتراض داشتند، مقامات مختلف از تشکیل کار‌گروه‌های ویژه برای بررسی ماجرا خبر داده و وعده دادند که عوامل این حملات شناسایی و به اشد مجازات خواهند رسید. در عین حال، مسئولان اطلاعات قانع‌کننده‌ای ارائه ندادند که چگونه حمله‌کنندگان به این مواد شیمیایی دست یافته‌اند و یا چگونه توانسته‌اند وارد مدارس شوند. مقامات در عین حال با نسبت دادن این حملات به «جنگ ترکیبی علیه ایران» و معترضان ضدحکومتی و حتی خود دانش‌آموزان، تلاش کردند دیگران را مقصر جلوه دهند در حالی‌که باور این اظهارات برای عموم بسیار دشوار است. مقامات همچنین در اظهارات غیرمسئولانه، با نادیده گرفتن شدت این حملات و آسیب‌‌های وارده به سلامت دانش‌آموزان، ادعا کردند که فقط کمتر از ۱۰ درصد از موارد علائم واقعی مربوط به حملات شیمیایی بودند و بقیه موارد عمدتا مربوط به بحث‌های اضطرابی است. 

وزارت کشور در سومین بیانیه خود  در روز شانزدهم اسفند، از دستگیری تعدادی از افراد مرتبط با حملات به مدارس در شش استان کشور خبر داد و ادعا کرد که  برخی از این افراد «دارای سوء‌سابقه از جمله فعالیت در اعتراضات اخیر و ارتباط  با رسانه‌های معاند خارجی» هستند. طبق اظهارات این بیانیه، یکی از دستگیرشدگان هم یک دانش‌آموز بود. 

• • از سرگیری این حملات در روزهای اخیر نشان می‌دهد که برغم همه وعده‌ها، مقامات نتوانسته‌اند و یا تمایلی نداشته‌اند که اقدامات جدی برای محافظت از مدارس و دختران در برابر حملات شیمیایی انجام دهند. ایرانیان بی‌عملی مسئولان را به خاطر می‌سپارند، بخصوص  که در روزهای قیام زن، زندگی، آزادی، نیروهای انتظامی با خشونت وارد مدارس دخترانه می‌شدند و تعدادی از دانش‌آموزان را بازداشت کرده و حتی آن‌ها را بدون اطلاع خانواده‌هایشان در «کانون اصلاح و تربیت» و یا در «مراکز روانشناسی» نگهداری می‌کردند.
    ما در فمنا ضمن اعلام نگرانی جدی، حملات شیمیایی سازمان‌دهی‌شده به مدارس دخترانه و خوابگاه‌های دانشجویی دختران را محکوم می‌کنیم. به مقامات ایرانی خاطرنشان می‌کنیم که مسئول محافظت از حق تحصیل دختران هستند، حقی که از پایه‌ای‌ترین حقوق بشری به رسمیت‌ شناخته‌شده  در قانون اساسی و قوانین بین‌المللی است.
    
    از مقامات ایران می‌خواهیم که بلافاصله کلیه اقدامات ضروری را برای شناسایی و محاکمه عوامل و دست‌اندرکاران حملات شیمیایی به مدارس دخترانه انجام دهند، صرف‌نظر از جایگاه احتمالی این افراد در بدنه حاکمیت، و یا تعلق عاملان این حملات به نهادهای محافظه‌کار مرتبط با حکومت. 

• • فمنا از سازمان ملل می‌خواهد که تحقیقات مستقلی را درباره این بحران  ادامه‌دار انجام دهد. نمایندگی یونیسف و همچنین دفتر نمایندگی سازمان بهداشت جهانی در ایران، باید بلافاصله و مطابق با وظایف‌شان، با برگزاری جلسه‌ای از مقامات مسئول دولتی، بویژه مسئولان وزارت بهداشت، بخواهند که آن‌ها را در جریان تحقیقات و نتایج آن قرار دهند. در فقدان شفافیت از جانب دولت ایران، یونیسف و سازمان بهداشت جهانی باید بلافاصله اقداماتی برای اطلاع‌رسانی عمومی درباره مواد شیمیایی مورد استفاده علیه کودکان دانش‌آموز انجام دهند و درباره تاثیرات این حملات بر سلامت جسمانی و روانی دانش‌آموزان دختر اطلاعات دقیق و معتبر و بی‌طرفانه در اختیار عموم بگذارند. 

• • سازمان‌های تخصصی مانند سازمان نظام پزشکی و سازمان نظام روان‌شناسی ایران باید در اطلاع‌رسانی دقیق و حرفه‌ای به خانواده‌ها مشارکت فعال داشته باشند و خدمات تخصصی لازم را در اختیارشان بگذارند تا خانواده‌ها بتوانند با این بحران مواجه شوند و اضطراب و نگرانی کودکان‌شان را کاهش دهند.  

• • معلمان و مدارس را تشویق می‌کنیم که برنامه‌های آموزش آنلاین را به اجرا بگذارند تا دانش‌آموزانی که از شدت ترس و هراس در مدرسه حاضر نمی‌شوند، فرصت ادامه تحصیل داشته باشند تا زمانی که جنایت‌کاران مسئول این حملات شیمیایی شناسایی و دستگیر شوند. 

• • ما در فمنا، ضمن اعلام حمایت و  همبستگی قلبی خود با همه زنان و دخترانی که شجاعانه  قدم در مسیر ابراز مطالبه خودمختاری جسمانی گذاشته‌اند، به خواهران‌مان یادآوری می‌کنیم که تنها نیستند. در حقیقت زنان ایرانی، همانند بسیاری از زنان و دختران در سراسر جهان، مجبور شده‌اند که برای در دست گرفتن اختیار و کنترل بدن‌هایشان وارد مبارزه‌ای روزمره و دشوار شوند. ما باور داریم که دیر یا زود، در نهایت روزی زنان پیروز این مبارزه خواهند بود.