چهاردهه تبعیض قانونی و سیستماتیک علیه زنان در ایران، آنان را به یکی از مهم‌ترین نیروهای مقاومت و تغییر بدل کرده است و از همین رو همواره در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی بیش از سایر گروه‌ها تحت سرکوب قرار گرفته‌اند. زنان مدافع حقوق بشر نیز در این میان در صف مقدم مبارزه با تبعیض و نابرابری در کشور بوده‌اند. تلاش‌های مستمر این زنان، تبعیض، ستم و بی‌عدالتی را علنی کرده و به ترویج و تقویت گفتمان فمینیستی و ارزش‌های حقوق بشری و عدالت‌محور در جامعه ایران یاری رسانده است. این مبارزه در عرصه‌های خصوصی و ساحت عمومی تداوم و استمرار پیدا کرده و مخاطرات و هزینه‌های متعددی اعم از بازداشت، حبس، خانه‌نشینی اجباری، تبعید، خشونت جنسی و جنسیتی حکومتی، فشارهای اجتماعی و … برای این مبارزان به دنبال داشته است.
در گزارش پیش رو، فهرستی از زنان زندانی مدافع حقوق بشر در زندان اوین را تهیه کرده‌ایم. این فهرست بر اساس تعریف سازمان ملل متحد تهیه شده است و شامل زنان و دخترانی می‌شود که برای ارتقای حقوق زنان و عدالت جنسیتی، و همچنین در زمینه موضوعات و مسائل حقوق بشری(مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر) فعالیت می‌کنند. این تعریف همچنین تمامی کنشگران جامعه مدنی را دربرمی‌گیرد که ممکن است خود را به عنوان مدافع حقوق بشر هویت‌یابی نکنند و همین‌طور افرادی که در حوزه‌های غیرسنتی حقوق بشر(از جمله روزنامه‌نگاران، فعالان حوزه بهداشت و درمان، مدافعان محیط‌‌زیست، فعالان صلح و …) فعالیت می‌کنند.
این زنان در راه مقابله با ظلم و تبعیض، محکوم به تحمل زندان شده‌اند، در حالی‌که اعلامیه مدافعان حقوق بشر که در سال ۱۹۸۸، پس از ۱۴ سال مذاکره، با اجماع کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل در پانزدهمین سالگرد اعلامیه جهانی حقوق بشر به تصویب رسید، حقوق این فعالان و مسئولیت و وظایف دولت‌ها را قبال آن‌ها ذکر می‌کند. این اعلامیه اگرچه به لحاظ حقوقی، سند و ابزاری الزام‌آور نیست، تصویب آن توسط مجمع عمومی سازمان ملل به معنی صحه‌گذاشتن بر نقش مهم مدافعان حقوق بشر و هشداری است نسبت به تهدیدها و مخاطرات موجود علیه آن‌ها.
این گزارش در ادامه مجموعه گزارش‌های فمنا برای معرفی زنان زندانی مدافع حقوق بشر در ایران است. در گزارش‌های پیشین، تمرکز ما بر کنشگران زن بازداشت‌شده در جریان خیزش زن، زندگی، آزادی بود. در این گزارش به معرفی زنانی می‌پردازیم که در زندان اوین در حال تحمل دوران محکومیت خود هستند، زنانی که در تلاش برای ساخت جامعه‌ای بهتر، انسانی‌تر و برابر راهی زندان شده‌اند.
در صورت تمایل برای خواندن نسخه انگلیسی، کلیک کنید.