هفده ماه پس از منع تحصیل دختران بالاتر از صنف ششم در افغانستان، وزارت تحصیلات طالبان روز سهشنبه ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲ طی حکمی اعلام کرد که دختران تا اطلاع ثانوی حق ادامه تحصیل در دانشگاهها را هم نخواهند داشت و به دانشگاهها دستور داد تا این حکم را فورا اجرا کنند. ندا محمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی طالبان گفته است «باز شدن یا نشدن» دانشگاههای زنان بستگی به این دارد که تا چه حدی امکانش را دارند که شرایط تحصیل را در «در چارچوب شریعت اسلامی» فراهم کنند.
این حکم درحالی اعلام شده که چهارماه پیش کنکور ورود به دانشگاه در سراسر افغانستان برگزار شد و دختران زیادی در آن شرکت کرده و در دانشگاه پذیرفته شدند. در حالی که بسیاری از دختران دبیرستانی امیدوار بودند که مدارس دخترانه بالاخره بازگشایی شوند، تصمیم به اخراج دانشجویان دختر و منع ورود آنان به دانشگاه، هرگونه امیدی را در این زمینه از بین برد و هم اکنون این نگرانی وجود دارد که معدود مکاتبی که در سراسر کشور فعال و پذیرای دختران زیر صنف شش هستند نیز به زودی بسته شوند.
افغانستان تنها کشور جهان است که در آن زنان حق تحصیل ندارند. حق برخورداری از آموزش از حقوق اساسی بشر است که همه افراد فارغ از رنگ، نژاد، جنسیت و طبقه باید از آن برخوردار باشند.
در روزهای پس از اعلام این تصمیم، دختران دانشجو با مراجعه به دانشگاهها تلاش کردند تا در برابر این حکم زنستیزانه اعتراض کنند، اما نیروهای مسلح طالبان برای مقابله با آنان در دانشگاهها مستقر شدند. بهرغم احتمال سرکوب و کشتار، مقاومت در برابر حکومت خشن طالبان همچنان در افغانستان و به خصوص در میان زنان جاری است.
چند روز پس از بسته شدن درهای دانشگاهها به روی زنان، طالبان کار کردن زنان در انجیاوها و سازمانهای غیردولتی را نیز ممنوع اعلام کرد. گروه تندرویی که پس از قدرتگیری دوباره وعدهی چهره متفاوتی از طالبان را به جهان میداد، در یکسالونیم گذشته، تمام محدودیتهای سابق علیه زنان را دوباره به اجرا گذاشته است. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد به تازگی در گزارش سالیانه خود با بیان اینکه بیش از نیمی از جمعیت چهل میلیونی افغانستان به غذای کافی دسترسی ندارند، افزوده است که اعمال محدودیت برای کار زنان افغانستان در موسسات غیردولتی روند کمکرسانی را با کندی روبرو کرده است و تاثیر بدی بر زنان و کودکان این کشور خواهد داشت.
در ماههای اخیر همچنین دولت جدید اجرای قوانین برگرفته از تفسیر سختگیرانه و متحجر از شریعت را احیا کرده، از جمله شلاق زدن، و اعدام در ملاعام بار دیگر از سر گرفته شده است. طالبان در یکسال و نیم گذشته، علاوه بر ممنوع کردن تحصیل دختران در مکاتب و حالا در دانشگاهها، کار کردن زنان در ادارات دولتی، ورود آنها به پارکها و مراکز تفریحی و ورزشی را نیز منع کرده بود. همچنین محدودیتها و سختگیریها درباره حجاب و سفر و زندگی اجتماعی زنان بار دیگر از سر گرفته شده بود.
در کنار وضع محدودیتهای روزافزون برای زنان، طالبان به مقابله، ترور و سرکوب جامعه مدنی افغانستان نیز ادامه میدهد. یک سال پیش از به قدرت رسیدن طالبان، تعداد قابل توجهی از فعالان جامعه مدنی ترور شده و بسیاری دیگر نیز تهدید به ترور شده بودند. چند روز پیش، در ۱۶ ژانویه، مرسل نبیزاده، نماینده سابق پارلمان افغانستان، در خانهاش در منطقه احمدشاه بابا، ترور شد. طالبان تاکنون هیچ مسئولیتی در قبال ترور فعالان مدنی در افغانستان بر عهده نگرفته است.
فمنا ضمن ابراز تاسف عمیق از کشته شدن مرسل نبیزاده، ایجاد ناامنی و کشتار فعالان جامعه مدنی در افغانستان را قویا محکوم میکند و خواهان اعلام موضع قاطع از طرف جامعه جهانی است.
فمنا همچنین محدودیتهای تحمیلشده بر زنان در افغانستان را غیرقابل قبول میداند، منع آموزش و منع تحصیل زنان، تلاشی برای حذف آنان از جامعه و عقب نگهداشتنشان از هرگونه پیشرفت و حضور اجتماعی است.
فمنا از جامعه جهانی میخواهد تا با اعمال فشار بر طالبان و مشروط کردن کمکهای بشردوستانه به افغانستان سیاستهای زنستیزانه طالبان را متوقف کند و راه را برای آموزش و تحصیل زنان افغانستان باز کند. نهادهای بینالمللی میبایست تا زمانی که زنان حق کار کردن در این نهادها را به دست نیاوردهاند، فعالیتهایشان را در افغانستان تعلیق کنند.
جامعه جهانی نباید طالبان را به عنوان حکومت مشروع و قانونی در افغانستان به رسمیت بشناسد.
زنان افغانستان به همبستگی، همدلی و توجه بیشتر جامعه جهانی و به ویژه فمینیستهای سراسر جهان نیاز دارند. هیچ زنی در هیچ کجای جهان نباید از حقوق اساسی و ابتدایی انسانیاش محروم باشد. فمنا با صدای بلند در این مبارزه در کنار زنان افغانستان است و از خواستههای آنها برای برخورداری از برابری و حقوق انسانیشان حمایت میکند.