صمود مطیر، فمینیست فلسطینی و مدافع حقوق بشر، هماهنگکننده پروژههای کمپین مردمی «دیوار را متوقف کنید» است. این کمپین برای مقاومت در برابر دیوارکشی و شهرکسازیهای رژیم اسرائیل فعالیت میکند. صمود در گفتوگو با فمنا از این میگوید که نقش جامعه مدنی و جنبش زنان فلسطین به تقویت تابآوری کسانی که تحت تاثیر خشونت اسرائیل قرار گرفتهاند، محدود شده است، اما با این حال اسرائیل همچنان نقش سازمانهای جامعه مدنی را محدود، و در همین اواخر تعدادی از این سازمانها را به اتهام تروریست بودن پلمپ کرده است. صمود همچنین از آسیب روانی و تاثیرات منفی اقدامات نظامی اسرائیل بر دسترسی کودکان فلسطینی به حقوق اولیهشان میگوید. گفتوگوی ما با صمود مطیر را با هم میخوانیم.
لطفا درباره تشدید خشونتها در فلسطین برایمان بگویید؟
اتفاقی که امروز در فلسطین در حال وقوع است، توسط رژیم اسرائیل صورت میگیرد که برپایه آپارتاید و شهرکسازی استعماری از سال ۱۹۴۸ شکل گرفته است و برای بیخانمانسازی مردم فلسطین و محرومسازی آنها از کلیه حقوقشان، و گسترش آپارتاید و رژیم استعماریشان فعالیت میکند. رژیم اسرائیل عملا تلاش میکند تا با اعمال زور به محاصره نوار غزه ادامه دهد. این موضوع در حملات تهاجمی و غیرهدفمند و عمدی مناطق مسکونی اخیر کاملا مشهود بود که بیشتر قربانیان کودکان بودند. در جریان حمله اخیر، رژیم اسرائیل با عملیات بمباران شدید هوایی و توپخانهای، منازل مسکونی شهروندان، زمینهای کشاورزی، و مجتمعهای مسکونی را هدف گرفت. در جریان یک ترور در کرانه باختری، در روز نهم آگوست، در نابلوس سه فلسطینی، از جمله یک کودک کشته شدند. در این عملیات، آنها به شهر قدیمی نابلوس هجوم بردند و خانهای را که مردانی جوان در آن بودند محاصره کردند و سپس با راکت خانه را به آتش کشیدند تا مردان جوانی را به قتل برسانند.
از شروع سال ۲۰۲۲، ۹۱ خانواده فلطسینی بیخانمان شدهاند، ۹۵ خانه ویران شده است، ۷۲ مرکز خدماتی شهری نابود شده است، مناطق بزرگی از زمین با بلدوزر صاف شدهاند، اعلان تخریب به منازل داده شده، ساختوساز متوقف شده است، و تخلیه فلسطینیها ادامه دارد، بخصوص از منطقه مسافر یطا، که در حال حاضر نبرد شدیدی جریان دارد، و هشت مجتمع مسکونی و حدود هزار و ۵۰۰ شهروند تخلیه خواهند شد. این اعلانها و تخریبها نهفقط در همین مناطق، بلکه در اورشلیم و در کلیه اراضی فلسطین صورت میگیرد. طبق آخرین آمار، ۱۳۰ مرد و زن فلسطینی از شروع سال ۲۰۲۲ شهید شدهاند.
همه این اقدامات با هدف نهادینهسازی کنترل کامل بر کرانه باختری از طریق طرح انضمام صورت میگیرد که بخشی از «معامله قرن» اعلامشده در سال ۲۰۲۰ است، و بر مبنای آن اسرائیل روند پاکسازی قومی و گسترش شهرکسازی را به نفع مهاجران اسرائیلی و خالی کردن سرزمین از ساکنان فلسطینیاش شروع کرد.
اقدامات خشونتآمیز اسرائیل چه تاثیری بر زنان و کودکان فلسطینی گذاشته است؟
کودکان فلسطینی تحت اشغال اسرائیل در شرایط بسیار بدی زندگی میکنند. اقدامات نظامی اسرائیل، محاصره شهرهای فلسطین، وضعیت اجتماعی، آموزشی، و اقتصادی موجود تاثیر منفی بر دسترسی کودکان به حقوق اولیهشان گذاشته است. حملات نظامی اسرائيل، از جمله قتل و کشتار، آتشسوزیها، دستگیریها و آزار و اذیت فلسطینیها بر وضعیت روانی کودکان تاثیر منفی میگذارد. کودکان بخصوص در نوار غزه خودشان هم مستقیما در معرض چنین مسائلی قرار دارند و مستقیما آسیب میبینند و نیاز به حمایت روانی مستمر دارند تا بتوانند از چنین شرایط غیرانسانی که در آن گرفتار شدهاند، خلاص شوند. همچنین کودکانی که این صحنهها را از تلویزیون مشاهده میکنند، دچار چنین مشکلاتی میشوند.
و اما زنان فلسطینی، آنها هم تحت خشونت جامعه فلسطین هستند و هم تحت خشونت اشغالگران اسرائیل. اینجا میخواهم فقط بر حمله نظامی اسرائیل در ماه می ۲۰۲۱ تمرکز کنم که در آن ۳۸ زن فلسطینی کشته و ۳۹۷ زن هم مجروح شدند، ۷۴۰ منزل مسکونی تخریب شد که ۱۱۴ مورد متعلق به زنان بود و ۱۶۰۰ زن مجبور به ترک خانههایشان شدند.
علاوه بر تاثیرات روانی زندگی در محاصره اسرائیل، زنان فرصتهای شغلی بسیاری را از دست دادهاند، و حملات نظامی مستقیم، بویژه در غزه باعث گسترش بیکاری، فقر، ناامنی، عدم دسترسی به بیمارستانها شده است و وضعیت بد موجود را برای زنان بسیار دشوارتر کرده است. همه اینها حاصل سیاست تبعیض نژادی اسرائیل علیه فلسطینیها در همه جای فلسطین است. زنان فلسطین علاوه بر محدودیت رفتوآمد، محدودیت سفر، محدودیت در آزادی بیان و عقاید، همواره با خشونت مضاعفی مواجه میشوند، هم خشونت جامعه فلسطینی و هم خشونت اسرائیل.
واکنش جامعه بینالمللی به تداوم خشونت اسرائیل علیه شهروندان فلسطین چه بوده است؟
ما فلسطینیها در سطح بینالمللی شاهد دو نوع واکنش هستیم، اول واکنش رسمی دولتها و دوم واکنش مردم کشورهای مختلف. واکنش رسمی دولتها بیشتر در طرفداری از اسرائیل است و همه جنایات اسرائیل و تجاوز به حقوق فلسطینیان را میپذیرد. ما هیچ موضعگیری جدی از طرف آنها برای توقف این خشونتها نمیبینیم و همین موضوع باعث شده که اسرائیل به جنایتهایش علیه فلسطین ادامه دهد، از ویرانسازی شیخ جراح گرفته تا بمباران غزه، و یا دستگیری و کشتار فلسطینی داخل خانههایشان، تصاحب و غصب زمینهایشان و دزدی از معاش روزمرهشان. همه اینها به دلیل عدم موضعگیری جدی دنیا علیه جنایتهای اسرائیل، و سیاستهای دولتها، بویژه دولتهای اروپایی و آمریکا باعث مصونیت اسرائیل و ادامه اقداماتش در فلسطین شده است. استاندارد دوگانه دنیا در برخورد با موضوع فلسطین و اوکراین کاملا واضح و آشکار بود.
اما در سطح بعدی ما شاهد ادامه همبستگی مردم کشورهای مختلف با مردم فلسطین، و جنبش بایکوت اسرائیل هستیم. در ماجرای شیخ جراح هم مونا الکرد و برادرش محمد توانستند تصویرشان را به دنیا مخابره کنند، و ما شاهد همبستگی و حمایت مردمی و همچنین حمایت از سوی برخی دولتها بودیم. همچنین حمایت از حقوق مردم فلسطین افزایش یافته است، مثلا عفو بینالملل گزارشی منتشر کرد که در آن اسرائیل به عنوان دولت آپارتاید مشخص شده است و نشاندهنده گستره همبستگی بینالمللی با فلسطین است.
گروههای جامعه مدنی، بخصوص جنبش زنان، چگونه از افرادی که تحت تاثیر خشونت قرار گرفتهاند، حمایت میکنند؟
نقش جامعه مدنی و جنبش زنان فلسطین محدود شده است به امکاناتی که برای ارائه حمایتهای روانی بخصوص به زنان و کودکان دارند، و همچنین تقویت تابآوری کسانی که تحت تاثیر خشونت اسرائیل قرار گرفتهاند، آن هم از طریق جبران چیزهایی که از دست دادهاند، و تلاش برای نجات و رهایی کسانی که توسط رژیم اسرائیل دچار آسیبهای روانی جدی شدهاند.
این را هم باید در نظر گرفت که اصولا به دلیل اشغال اسرائیل سازمانهای جامعه مدنی فلسطین کمتعدادند. اسرائیل در سال ۲۰۲۱، شش سازمان مدنی فلسطینی را سازمان تروریستی اعلام کرد که به تازگی پلمپ شدند و در همین سال، ختام السعافین، مدیر شورای کمیته زنان فلسطینی را دستگیر و به دلیل فعالیتهای اجتماعی و فمینیستیاش به ۱۶ سال زندان محکوم کرد. این سازمانها در زمینه افزایش تابآوری و توانمندسازی زنان فعالیت میکردند، همچنین از طریق اجرای پروژههای کشاورزی تلاش میکردند تا زمینهای فلسطینیها را که اسرائیل درختهایشان را ریشهکن کرده بود، دوباره آباد و سرسبز کنند. آنها همچنین از حقوق بشر زندانیان فلسطینی در زندانهای اسرائیل دفاع میکردند. اسرائیل همه حقوق فلسطینیها و نقش سازمانهای جامعه مدنی را محدود کرده است. این هم بخشی از کمپین اسرائیل برای محدود کردن فعالیت مدنی در فلسطین، و در مجموع محدود کردن جامعه فلسطین و آزادیهایش، و تشدید کنترل اسرائیل است.
چگونه جنبش فمینیستی منطقهای و بینالمللی میتواند همبستگی و حمایت خود را از فلسطینیان نشان دهد؟
از طریق حمایت سیاسی، یعنی گروهها و سازمانهای زنان، بویژه آنانی که فعال هستند و یا صدایشان در سطح بینالمللی شنیده میشود، حقوق اساسی و اولیه مردم فلسطین را هم لحاظ کنند، و برای تقویت همبستگی با فلسطینیان، کلیه خشونتها و به حاشیهراندنهای ادامهداری را که ما زنان و مردان فلسطینی در معرضش قرار داریم، در نظر بگیرند. همچنین نیاز به ارتباط بیشتر با جنبش فمینیستی فلسطین وجود دارد بخصوص که جنبشهای فمینیستی در حال حاضر عامل اصلی برای فشار به سیاستهای دولتی هستند بدون اینکه در سمت اشغالگران بایستند و همواره تلاش میکنند که صدای فلسطینیان بیشتر شنیده شود.
حضور امروزم در این فضا و گفتوگو درباره فلطسین نمونهای از حمایتی است که نیاز داریم از جانب جنبشهایی که میتوانند صدایمان را منتقل کنند صورت بگیرد. درخواست بعدیام این است که پروسه حمایت از جوانان فلسطینی در وهله اول از طریق افزایش قابلیتها و تواناییهایشان در مواجهه با اسرائیل صورت گیرد، از طریق انعکاس و تقویت صدای آنان به عنوان زنان و مردان جوان، و از طریق توانمندسازی آنان در زمینه امنیت در فضای دیجیتال چون در این اواخر بسیاری از زنان جوان فلسطینی پس از هک شدن واتسآپهایشان دستگیر شدند. ما زنان جوان فلسطینی نیاز داریم تا درباره برخی از موضوعات همانند مسائل مربوط به امنیت اینترنت سطح آگاهی را بالا ببریم.