۲۱ فوریه، با هدف حفظ تنوع زبانی، از سوی یونسکو روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده است.
زنان از لحاظ تاریخی نقش مهمی در حفظ زبان و فرهنگ و انتقال آن به نسل‌های بعدی از طریق لالایی و یا قصه‌گویی برای فرزندانشان و … ایفا کرده‌اند.
فعالان حقوق بشر از جمله زنان مدافع حقوق بشر، نیرویی حیاتی در حفظ حقوق و میراث فرهنگی از جمله حق یادگیری، صحبت کردن و آموزش زبان‌های مادری بوده‌اند و به همین دلیل از سوی دولت‌ها مورد آزار و اذیت قرار گرفته و متهم به حمایت از جنبش‌های جدایی‌طلب شده‌اند.
در منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا)، زبان و فرهنگ جوامع بومی و اقلیت، در نتیجه میراث ویرانگر استعمار و همچنین جنبش‌های ملی‌گرایی که یک زبان و فرهنگ را بر دیگر زبان‌ها اولویت می‌دهند، به حاشیه رانده شده‌اند.
بربرها و یا مردم آمازیغ در شمال آفریقا، که از جمعیت‌های بومی مراکش، الجزایر، لیبی و تونس هستند، سال‌هاست که برای حفظ فرهنگ و زبان خود تلاش می‌کنند. صرف‌نظر از دستاورهایی که در برخی از کشورها داشته‌اند، از جمله به رسمیت شناختن این زبان در سال ۲۰۱۱ در مراکش و در سال ۲۰۱۶ در الجزایر، مبارزات مردم آمازیغ همچنان ادامه دارد تا زمانی که زبانشان به عنوان یک زبان رسمی ملی به رسمیت شناخته شود و به طور گسترده در سطح ملی استفاده و تدریس شود.
در ایران که سرزمین جمعیت‌های متنوع اتنیکی و زبانی است، گروه‌های غیرفارسی زبان در معرض تبعیض ساختاری قرار دارند و مدافعان حقوق فرهنگی برغم مواجهه با فشارهای امنیتی، همچنان برای حق یادگیری، تدریس و آموزش به زبان مادری مبارزه می‌کنند.
در روز هجدهم دی‌ماه سال جاری، زارا محمدی، فعال حقوق بشر کرد و معلم زبان کردی برای تحمل پنج سال حکم حبس، راهی زندان سنندج شد. او به «تشکیل گروه و جمعیت به قصد برهم زدن امنیت ملی» متهم شده بود. در حالی که تدریس زبان کردی به صراحت در اتهامات او ذکر نشده است، اما بسیاری معتقدند او به دلیل تلاش برای آموزش و ترویج زبان کردی هدف نیروهای امنیتی و قضایی قرار گرفته است.
در ترکیه، پروژه «ملت‌سازی» بر اساس هویت ملی ترک و زبان ترکی پیگیری شده است و با وجود این‌که کردی دومین زبان رایج در ترکیه است، کردها تا اوایل دهه ۱۹۹۰ از صحبت کردن به زبان مادری‌شان منع شده بودند. از آن زمان تاکنون سخت‌گیری‌ها علیه زبان کردی تا حدی کاهش یافته، و کردها همچنان برای برخورداری از حق آموزش به زبان مادری و به رسمیت شناختن زبان کردی تلاش می‌کنند. علاوه بر این، مدافعان حقوق فرهنگی از جمله روزنامه‌نگارانی که برای نشریات کردی می‌نویسند، فعالان سیاسی و حتی موسیقی‌دان‌هایی که ترانه‌های کردی را در کنسرت‌هایشان می‌خوانند، هم توسط جامعه و هم حکومت با واکنش‌های منفی مواجه می‌شوند.
فمنا به دولت‌های منطقه یادآوری می‌کند که آموزش و یادگیری به زبان مادری، یک حق شناخته‌شده جهانی است و از آن‌ها می‌خواهد خواسته‌های فعالان حقوق زبان مادری را به رسمیت بشناسند.
در روز جهانی زبان مادری، فمنا با همه زنان مدافع حقوق بشری که برای حفظ زبان، فرهنگ و میراث خود تلاش می‌کنند، اعلام همبستگی می‌کند و بر قدرت و زیبایی تنوع و گوناگونی فرهنگی تأکید می‌کند.