
قحطی عمدی، مهندسیشده و کاملاً قابل پیشگیری، در حال کشتار فلسطینیان در غزه است.
در ماه می ۲۰۲۵ گزارش شد که حدود ۸۵٪ از جمعیت غزه وارد مرحله پنجم سوءتغذیه (که به عنوان فاز ۵ IPC نیز شناخته میشود) شدهاند. این مرحله بحرانیترین و خطرناکترین سطح ناامنی غذایی است که با کمبود شدید غذا، گرسنگی مطلق و خطر بالای مرگ شناخته میشود؛ مرحلهای که در آن، تأثیرات سوءتغذیه برای برخی افراد غیرقابل برگشت است.
در بیانیهای مشترک، بیبیسی، رویترز، خبرگزاری فرانسه (AFP) و آسوشیتدپرس (AP) هشدار دادند که روزنامهنگاران آنها بهدلیل بحران انسانیِ ادامهدار در غزه، دیگر قادر به تأمین غذای خود و خانوادههایشان نیستند.
کودکان که تقریباً نیمی از جمعیت غزه را تشکیل میدهند، به شکل ویژهای در معرض آسیب هستند؛ زیرا گرسنگی موجب توقف رشد جسمی و ذهنی، تحلیل رفتن عضلات، و بروز عوارض پزشکی مرگبار در آنها میشود.
علاوه بر این، تأثیرات قحطی بلندمدت است؛ زیرا گرسنگی ساختار جامعه را از هم میپاشد و مردم را علیه یکدیگر میشوراند، و آنها را به انجام اعمال تحقیرآمیز و گاه خشونتآمیز وادار میکند. بازماندگان برای همیشه با پیامدهای روحیِ ناشی از انتخاب میان تغذیه یک کودک و فروش بدن یا اعضای خانواده در برابر غذا، زندگی میکنند.
غزه بهدلیل یک فاجعه طبیعی یا بلایای غیرقابل پیشبینی دچار قحطی نشده است؛ قحطی در غزه کاملاً ساخت بشر است. به گفته الکس دوال (Alex de Waal)، یکی از صاحبنظران برجسته در حوزه قحطیها، وضعیت فعلی در غزه شدیدترین و «مهندسیشدهترین» اقدام عامدانه به گرسنهسازی از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون است؛ فرآیندی که اسرائیل میتوانست در هر مرحله از آن، با اتخاذ تدابیری، مانع از وقوع فاجعه شود.
از دوم مارس ۲۰۲۵، اسرائیل مرزهای غزه را بهطور کامل مسدود کرده و مانع ورود هرگونه غذا، آب، دارو و سوخت به این منطقه شده است.
میزان اندکی از کمکهای بشردوستانه که وارد غزه شده نیز، بهشدت تحت کنترل و بهصورت پراکنده بوده و تنها از طریق بنیاد بشردوستانه غزه (Gaza Humanitarian Foundation) توزیع شده است؛ نهادی آمریکایی مستقر در ایالت دلاور که در فوریه ۲۰۲۵ برای توزیع کمکها در غزه تأسیس شده است.
بنیاد بشردوستانه غزه (GHF) در حال حاضر تحت مدیریت «جانی مور جونیور» (Johnnie Moore Jr.)، رهبر اوانجلیستهای آمریکایی و مشاور پیشین دونالد ترامپ، اداره میشود. او بهعنوان رئیس اجرایی این نهاد منصوب شد و جایگزین «جیک وود» (Jake Wood)، کهنهسرباز ارتش آمریکا شد؛ کسی که در اواخر ماه می ۲۰۲۵ به دلیل ناتوانی این سازمان در پایبندی به اصول انسانی نظیر بیطرفی و عدم جانبداری از سمت خود استعفا داد.
این واقعیت که GHF بهجای استفاده از نیروهای حرفهای و متخصص در امور بشردوستانه، از نیروهای امنیتی خصوصی بهره میبرد، نشان میدهد که چگونه کمکرسانی در این چارچوب، امنیتیسازی و حتی نظامیسازی شده و از مسیر انسانی و بیطرف خارج شده است.
سازمان ملل متحد و شماری از نهادهای بشردوستانه بینالمللی، تنها مدت کوتاهی پس از آغاز فعالیت بنیاد بشردوستانه غزه (GHF)، انتقادات جدیای را علیه آن مطرح کردند. این نهادها GHF را به سیاسیسازی کمکهای انسانی و طراحی محلهای توزیع کمک بهگونهای که فلسطینیان را در راهروهای محدود و کنترلشده محصور میکند، و آنها را در معرض خشونت، تحقیر، و حتی مرگ قرار میدهد، متهم کردهاند.
آژانسهای سازمان ملل از جمله برنامه جهانی غذا (WFP) و سازمانهای غیردولتی بینالمللی مانند پزشکان بدون مرز و صلیب سرخ، از همکاری با GHF خودداری کردهاند. این نهادها GHF را به «ابزارسازی از کمکهای بشردوستانه» و توزیع آن به شکلی ناامن، غیرانسانی و تحقیرآمیز برای مردم فلسطین متهم کردهاند.
از زمان آغاز فعالیت بنیاد بشردوستانه غزه (GHF)، گزارشهایی منتشر شده که نشان میدهد نیروهای اسرائیلی و پیمانکاران خصوصی بیش از ۱٬۰۰۰ فلسطینی را در حالی که تنها برای دریافت غذا تلاش میکردند، به قتل رساندهاند. دو پیمانکار سابق، ویدیویی را به خبرگزاری آسوشیتدپرس (AP) فرستادند که در آن صحنههایی از ازدحام صدها فلسطینی میان دروازههای فلزی در محلهای توزیع کمک دیده میشود؛ در حالی که مردم برای رسیدن به غذا با یکدیگر رقابت میکنند و در پسزمینه صدای شلیک گلوله به گوش میرسد.
ویدیوهای دیگری نیز شامل مکالماتی میان نیروهای حاضر در محل است که در آن درباره متفرقکردن جمعیت و تشویق یکدیگر پس از تیراندازیها صحبت میشود. این تصاویر و شواهد، نگرانیهای عمیق نهادهای حقوق بشری درباره نظامیشدن روند کمکرسانی و خشونت سیستماتیک علیه مردم گرسنه را تقویت و تایید کردهاند.
وضعیت انسانی ناگوار و بحرانی در نوار غزه، همراه با ناتوانی یا بیعملی دولتها در پایان دادن به این مرگهای قابل پیشگیری، باعث شده برخی گروهها و افراد مستقل برای شکستن محاصره غیرقانونی غزه، به ابتکار عمل دست بزنند و خود وارد عمل شوند.
در تاریخ ۱ ژوئن ۲۰۲۵، کاروان دریایی آزادی غزه با نام «مادلین» که یک کشتی حامل کمکهای بشردوستانه سازمانیافته توسط ائتلاف کاروان آزادی برای شکستن محاصره اسرائیل بر نوار غزه بود، از بندر کاتانیا در سیسیل به راه افتاد. در تاریخ ۹ ژوئن، نیروهای اسرائیلی این کشتی را در دریا رهگیری کرده و مانع از رسیدن آن به غزه شدند. ۱۲ فعال حاضر در کشتی، از جمله گرتا تونبرگ، فعال محیطزیستی سوئدی، و ریما حسن، نماینده فرانسوی پارلمان اروپا، بازداشت و زندانی شده و در نهایت همگی از اسرائیل اخراج شدند.
تقریباً همزمان با آن، «راهپیمایی جهانی به سوی غزه» آغاز شد؛ ابتکاری بینالمللی و مردمی برای حرکت از شهر العریش در مصر تا گذرگاه مرزی رفح با هدف شکستن محاصره اسرائیل بهصورت مسالمتآمیز. با این حال، برگزارکنندگان در نهایت این راهپیمایی را لغو کردند، چرا که صدها کنشگر در قاهره بازداشت و سپس اخراج شدند. برخی از کنشگران با یورش نیروهای امنیتی به اتاقهای هتلشان مواجه شدند و گذرنامههایشان نیز توقیف گردید. همچنین گزارشهایی از درگیری میان کنشگران و نیروهای امنیتی مصر در نزدیکی شهر اسماعیلیه منتشر شد.
در تاریخ ۱۳ ژوئیه ۲۰۲۵، در مأموریتی دیگر که توسط ائتلاف کاروان آزادی (Freedom Flotilla Coalition) سازماندهی شد، کشتی «هنداله» از بندر سیراکوز در ایتالیا بهسوی نوار غزه حرکت کرد؛ بار دیگر با هدف شکستن محاصره اسرائیل. این کشتی نیز توسط نیروهای اسرائیلی رهگیری و تمامی سرنشینان آن هماکنون دستگیر شدهاند.
اگر دولتهای جهان مسئولیت خود را در شکستن محاصره غیرقانونی غزه انجام میدادند، حرکتهای مردمی از این دست، ضرورتی نمیداشتند.
این غیرقابلتصور و به غایت غیرانسانی است که حتی این تلاشهای کاملاً صلحآمیز نیز توسط اسرائیل و دولت مصر خنثی و سرکوب میشوند.
تراژدی اینجاست که غذا و سایر کمکهای حیاتی در دسترس هستند. بنا بر گزارش آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (UNRWA)، این سازمان بهاندازه کافی ذخایر غذایی و اقلام ضروری در اختیار دارد که بتواند جمعیت گرسنه غزه را برای سه ماه آینده تأمین کند، اما به دلیل محاصره اسرائیل، امکان رساندن این کمکها به مردم غزه وجود ندارد.
برخی دولتها بهجای آنکه به این قحطی گسترده پایان دهند، بهجای آنکه اسرائیل را تحت فشار قرار دهند تا اجازه ورود کمکهای بشردوستانه را بدهد، بهجای اعمال تحریم علیه دولت اسرائیل، وضع ممنوعیت ارسال سلاح، یا مطالبه آتشبس فوری و کامل، کسانی را که علیه این فجایع لب به اعتراض گشودهاند، مجازات میکنند.
اوایل ماه جاری، دولت ترامپ اعلام کرد که تحریمهایی را علیه فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در سرزمینهای اشغالی فلسطین از سال ۱۹۶۷، اعمال خواهد کرد. این تصمیم پس از انتشار آخرین گزارش آلبانیز اتخاذ شد؛گزارشی که به بررسی ساختارهای شرکتیِ پشتیبان اشغالگری اسرائیل پرداخته و نام شرکتهای خاصی را که از اشغال، آپارتاید و نسلکشی اسرائیل سود میبرند، افشا کرده است.
دولت ترامپ همچنین تلاش کرده است تا قضات دیوان کیفری بینالمللی (ICC) را تحریم کند، اقدامی که در واکنش به صدور کیفرخواست این نهاد علیه مقامات کلیدی اسرائیلی بهدلیل ارتکاب جنایات جنگی در غزه صورت گرفته است.
در داخل آمریکا، دولت ایالات متحده فشارهای فزایندهای را بر دانشگاهها وارد کرده تا به اعتراضات و تحصنهای دانشجویی که خواستار قطع ارتباط مالی دانشگاهها با شرکتهای همدست در نسلکشی غزه هستند، پایان دهند. بسیاری از دانشجویان با تعلیق، محرومیت از حضور در کلاسها و حتی توقیف شدن مدارک فارغالتحصیلی مواجه شدهاند.
فعالان دانشجویی غیرآمریکایی، از جمله محمود خلیل و محسن مهدوی، توسط اداره مهاجرت و گمرک ایالات متحده (ICE) بازداشت و با وجود آزادی موقت، در فرآیند اخراج از کشور قرار گرفتهاند. اقدامی که ایالات متحده آن را به بهانه تهدید منافع امنیت ملی خود توجیه کرده است.
در حالیکه دولت ایالات متحده هرگونه همبستگی و فعالیت اعتراضی نسبت به اقدامات اسرائیل در نوار غزه و کرانه باختری را با مجازات پاسخ میدهد، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل که بهعنوان یک جنایتکار جنگی تحت تعقیب قرار دارد، همچنان به دیدار از کنگره آمریکا ادامه میدهد و ایالات متحده نیز ارسال مستمر کمکهای نظامی و حمایتهای سیاسی خود از اسرائیل را متوقف نکرده است.
ایالات متحده تنها کشوری نیست که فعالیتهای اعتراضی و همبستگی با مردم فلسطین را سرکوب میکند. آلمان، که پس از ایالات متحده دومین تأمینکننده بزرگ تسلیحات به اسرائیل است، افراد و گروههایی را که به خشونتهای اسرائیل اعتراض کرده و با مردم فلسطین ابراز همبستگی میکنند، تحت مجازات قرار داده است. در آوریل ۲۰۲۴، پلیس آلمان یک کنفرانس در برلین درباره نسلکشی جاری در غزه را تعطیل کرد. آلمان همچنین از ورود منتقدان سرشناس عملیات نظامی اسرائیل به این کشور جلوگیری کرده است، از جمله یانیس واروفاکیس، اقتصاددان و سیاستمدار یونانی، و غسان ابو سته، پزشک و استاد دانشگاه بریتانیایی-فلسطینی. اخیراً نیز پلیس در شهر برلین با معترضانی که خواستار پایان دادن به نسلکشی مردم فلسطین توسط اسرائیل بودند، درگیر شده و آنان را بهطور خشونتآمیزی سرکوب کرده است.
در همین حال که کشورها هرگونه ابراز همبستگی با فلسطین را مجازات میکنند، گرسنگی جمعیت غزه همچنان ادامه دارد. هر روزی که جهان دست به اقدام نمیزند، انسانهای بیشتری بهسادگی از پا درمیآیند و جان خود را از دست میدهند.
این وضعیت غیرقابلقبول است.
تصور آن دشوار است که بیستویک ماه پس از آغاز جنگی وحشیانه علیه مردم فلسطین، با بیش از ۶۰ هزار کشته (براساس تخمینهای محافظهکارانه) و اکنون گرسنگی گسترده و عامدانه، اسرائیل همچنان از مصونیت کامل برخوردار است.
دولت اسرائیل باید فوراً اجازه ورود کمکهای بشردوستانه به مردم غزه را صادر کند.
ایالات متحده و سایر دولتهایی که از اسرائیل حمایت میکنند، باید فوراً تحریم تسلیحاتی علیه اسرائیل اعمال کرده و خواستار پایان فوری این ظلم و بیرحمی شوند.
فشار گستردهای باید برای برقراری آتشبس فوری و کامل اعمال شود، بهعنوان حداقلیترین گام برای پرداختن به ریشههای دیرینه و عمیق بیعدالتی علیه مردم فلسطین؛ بیعدالتیای که حل آن، تنها راه دستیابی به صلح واقعی است.