نویسنده: یارا
همه ما سردردها یا دردهای گیج کننده دیگری را تجربه کرده‌ایم که منشأ آن‌ها مبهم و ناشناخته است. ارزیابی‌های کامل سلامت جسمی را انجام داده‌ایم و با پزشک هم مشورت کرده‌ایم، اما همچنان علت دردهایمان مشخص نشده است. حتی از متخصصان مختلف راهنمایی خواسته‌ایم، اما پاسخ روشنی دریافت نکرده‌ایم. اما به تازگی، تغییر قابل توجهی در رویکرد پزشکان رخ داده است و اغلب در طول معاینات پزشکی، در مورد سلامت روانی‌مان و نیز از تجربه‌های اخیر تروما یا استرس شدید نیز پرس‌و‌جو می‌کنند. این تغییر نشان‌دهنده شناخت روزافزون از ارتباط پیچیده بین سلامت جسمی و روانی ماست. در این مقاله چگونگی ارتباط بین سلامت روانی و وضعیت جسمانی‌مان را بررسی می‌کنیم که می‌تواند رویکرد ما را به سلامت کلی خودمان تغییر دهد.
دیدگاه‌های امروزی و مدرن در مورد سلامتی و تن‌درستی، مفهوم سلامت را فراتر از جنبه‌های صرفا فیزیکی آن تعریف کرده‌اند. سازمان بهداشت جهانی سلامت را فراتر از نبود بیماری تعریف می‌کند و آن را شامل سلامت کامل جسمی، روانی و رفاه اجتماعی می‌داند. دستیابی به یک زندگی رضایت‌بخش مستلزم پذیرش ارتباط بین سلامت جسمی و روانی و همچنین تأثیر متقابل ذهنیت بر سلامت جسمانی است.
دیدگاه‌های اخیر تأکید می‌کنند که افرادی که بیماری‌های روانی قابل توجهی دارند، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های جسمی مزمن هستند. کارشناسان کینگزفاند به ویژه تاکید می‌کنند که ۴۶درصد از افرادی که مشکلات سلامت روانی دارند، بیماری‌های جسمی را نیز تجربه می‌کنند. یافته‌های علمی نوظهور نیز نشان می‌دهد که افرادی که با مسائل شدید سلامت روان مواجه هستند، در مقایسه با عموم مردم، احتمالا بیشتر در معرض ابتلا به پیری زودرس قرار دارند.
این رابطه دو سویه است: افرادی که با بیماری‌های جسمی مزمن مقابله می‌کنند در مقایسه با افرادی که سلامت جسمانی بهتری دارند، آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به کشمکش‌های روانی مانند اضطراب و افسردگی دارند. بنیاد سلامت روان آمریکا اذعان می‌کند که از هر سه نفر که دارای مشکلات سلامت جسمانی مداوم هستند، تقریبا یک نفر با مشکلات سلامت روان نیز درگیر است.
رابطه بین سلامت روانی و جسمی دامنه‌ای از ارتباطات متقابل را آشکار می‌کند. مشکلات مربوط به سلامت روان مانند استرس، اضطراب و افسردگی می‌توانند به عنوان کاتالیزور برای بیماری‌های جسمی مختلف عمل کنند. سردرد و میگرن به دلیل این مسائل تشدید می‌شوند، در حالی که استرس و اضطراب مزمن می‌تواند تنش عضلانی را تشدید کند و منجر به ناراحتی و درد کلی شود. اختلالات گوارشی مانند معده درد، سندرم روده تحریک‌پذیر و ریفلاکس اسید می‌توانند ناشی از اختلال سلامت روانی باشند. اختلالات خواب که از اختلالات سلامت روان ناشی می‌شوند، منجر به فرسودگی، خستگی در طول روز و کاهش عملکرد فیزیکی می‌شوند. علاوه بر این، دوره‌های طولانی استرس، اضطراب یا افسردگی می‌تواند سیستم ایمنی را به خطر بیندازد و آسیب‌پذیری را در برابر عفونت‌ها افزایش دهد. نوسانات سلامت روان از طریق تغییر اشتها و الگوهای غذایی بر تغییر وزن تاثیر به‌سزایی دارند. افسردگی و استرس می‌تواند منجر به تداوم خستگی و کاهش فعالیت‌های بدنی شود. مشکلات پوستی که از واکنش‌های بدن در برابر استرس است، ریشه در شرایط سلامت روان دارد. استرس و اضطراب مزمن با افزایش ضربان قلب، و افزایش فشار خون و التهاب، سلامت قلب و عروق را به خطر می‌اندازد. عملکردهای شناختی نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند و تمرکز، حافظه و توانایی‌های تصمیم‌گیری به دلیل مسائل مربوط به سلامت روان مختل می‌شوند. افسردگی، اضطراب و استرس مزمن باعث بروز اختلالات در عملکرد جنسی می‌شود، بر میل جنسی تأثیر می‌گذارد و منجر به نارضایتی جنسی می‌شود. سلامت استخوان نیز به خطر می‌افتد، زیرا استرس و برخی اختلالات روانی با کاهش تراکم استخوان فرد را در برابر شکستگی آسیب‌پذیر می‌کند.
افسردگی و سیستم ایمنی بدن
افسردگی، شایع‌ترین اختلال روانی در ایالات متحده، تاثیراتی فراتر از تغییر خلق‌و‌خو دارد و سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اختلال، واکنش سیستم ایمنی بدن را سرکوب و ما را مستعد ابتلا به بیماری می‌کند. به طور هم‌زمان، سیستم ایمنی ضعیف شرایطی مانند آلرژی را بدتر می‌کند. ارتباط دوسویه‌ای بین افسردگی و سیستم ایمنی وجود دارد. استرس مزمن واکنش‌های ایمنی مغز را تحریک می‌کند و به طور بالقوه باعث التهاب می‌شود که به نوبه خود به افسردگی دامن می‌زند. تحقیقات اخیر روی موش‌ها نشان داد که آزادسازی سیتوکین ناشی از استرس به ناحیه‌ای از مغز آسیب می‌رساند که مرتبط با افسردگی است. این امر پتانسیل واکنش‌های ایمنی را برای ایجاد علائم افسردگی برجسته می‌کند. استرس سیستم ایمنی را تضعیف و خطر افسردگی را افزایش می‌دهد و چرخه‌ای ایجاد می‌شود که مدام خودش را تولید و بازتولید می‌کند. این تعامل پیچیده تاکیدی است بر این‌که سلامت جسمی و روانی به روش‌های پیچیده در‌هم‌تنیده می‌شوند.
خستگی مرتبط با اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب اغلب به عنوان یک مسئله صرفا روانی نادیده گرفته می‌شود، اما تحقیقات نشان می‌دهد که این موضوع ارتباط واقعی با خستگی جسمانی دارد. دانشگاه بنگور در مطالعه‌ای از تمرین با دوچرخه ثابت تا حد خستگی مفرط استفاده کرد، اما درست قبل از تمرین با دوچرخه وظایف و چالش‌های ذهنی به شرکت‌کنندگان محول شده بود. شرکت‌کنندگان پس از انجام تکالیف و کارهای ذهنی، ۱۵درصد زودتر به مرحله خستگی رسیدند. این ارتباط قوی بین اختلالات روانی و خستگی نشان می‌دهد که خستگی مداوم بر سلامت جسمانی تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود افراد مبتلا به افسردگی مزمن یا اضطراب کمتر در فعالیت‌های بدنی شرکت کنند و زودتر از موعد هم از آن دست بکشند. علاوه بر این، خستگی ناشی از مسائل مربوط به سلامت روان می‌تواند روال خودمراقبتی را مختل کند و آسیب‌پذیری را در برابر بیماری‌ها افزایش دهد.
تأثیر نگران‌کننده خشم و اضطراب بر سلامت قلب نیز مشهود است. مطالعه‌ای در استرالیا انجام شد که ببینند آیا واکنش‌های عاطفی فوری، مانند آنچه که در فیلم‌ها دیده می‌شود، می‌تواند واقعاً باعث حمله قلبی شود یا خیر. متأسفانه این تصویر سینمایی درست از آب درآمد. دکتر توماس باکلی، محقق اصلی این مطالعه نوشت که یافته‌های آن‌ها موید روایت‌های موجود و تحقیقات قبلی است و نشان می‌دهد که موارد خشم شدید واقعاً می‌تواند باعث حمله قلبی شود. در یک بازه زمانی دو ساعته پس از طغیان خشم شدید، که با نشانه‌های قابل مشاهده مانند زبان بدن پرتنش، مشت‌های گره‌کرده یا دندان‌های به هم فشرده، همراه با احساس شدید فوران قریب‌الوقوع مشخص می‌شود، خطر حمله قلبی در فرد به میزان قابل توجهی تا هشت‌ونیم برابر افزایش می‌یابد.
بیماری‌های طولانی‌مدت: افسردگی با بیماری‌های مزمن مختلفی مانند دیابت، آرتروز، سرطان و آسم مرتبط است. علاوه بر این، اسکیزوفرنی، یکی دیگر از اختلالات سلامت روان، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن یا تنفسی را افزایش دهد. مدیریت بیماری‌های مزمن زمانی که با مسائل مربوط به سلامت روان همراه باشد، چالش‌برانگیزتر می‌شود و بر سلامت جسمانی فرد تأثیر منفی می‌گذارد. به عنوان مثال، اضطراب، خطر حمله قلبی را در بازه زمانی دو ساعته به میزان نه‌ونیم برابر افزایش می دهد. اگرچه افراد جوان‌تر معمولاً آن‌قدرها مستعد حملات قلبی نیستند، خشم و اضطراب مرتبط با اختلالات کنترل تکانش می‌تواند بر قلب در حال رشد آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.
کیفیت خواب: رابطه متقابلی بین سلامت روان و کیفیت خواب وجود دارد. شرایطی مانند افسردگی مزمن و استرس مانع خواب کافی و ترمیمی می‌شود که برای عملکرد روزانه بسیار مهم است. خواب ناکافی همچنین می‌تواند علائم بیماری‌های مرتبط به سلامت روان را تشدید کند و به خواب رفتن و خوابیدن را پیچیده کند. خواب و سلامت عمومی به هم مرتبط هستند، به طوری که وضعیت یکی می‌تواند بر دیگری تأثیر بگذارد. مشکلات مربوط به سلامت روان در صورت درمان نشدن می‌توانند منجر به اختلالات خواب مانند بی‌خوابی یا وقفه تنفسی در خواب شوند، و در عوض بی‌خوابی تاثیر منفی خود را بر سلامت روان بر جای می‌گذارد.
سلامت دستگاه گوارش: ارتباط ذهن و روده کاملا واقعی است، و هنگامی که عصبانی یا هیجان‌زده هستیم، دچار «دل‌آشوبه» در شکم‌مان می‌شویم. بیماری‌های مرتبط با سلامت روان مانند افسردگی مزمن، اضطراب و استرس می‌تواند عملکرد دستگاه گوارش را مختل و ناراحتی را تشدید کند.
طول عمر: تعامل پیچیده بین سلامت روانی و جسمی به طور قابل توجهی بر طول عمر تأثیر می‌گذارد. مسائل درمان‌نشده مربوط به سلامت روانی می‌توانند با تشدید شرایط موجود یا تضعیف سیستم ایمنی، امید به زندگی را کاهش دهند و نقش مهم سلامت روان را در تعیین کلی طول عمر برجسته‌تر کنند.
مغز: استرس مزمن که از نشانه‌های بارز بیماری‌های مختلف سلامت روان است، تأثیر قابل توجهی بر بدن، به ویژه بر مغز، دارد. استرس مزمن باعث فعال شدن محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال (HPA) و ترشح کورتیزول می‌شود که می‌تواند ارتباطات عصبی را در مرکز ترس مغز افزایش دهد و باعث زوال بخشی از مغز شود که مسئول یادگیری و کنترل استرس است. کورتیزول همچنین می‌تواند باعث کوچک شدن کورتکس قشر جلوی مغز شود که منجر به بروز مشکل در تمرکز، تصمیم‌گیری و تعامل اجتماعی می‌شود. تغییرات در عملکرد ژن‌ها به دلیل استرس می‌تواند به نسل‌های بعدی هم منتقل شود.
نتیجه
به فعالان اجتماعی، به ویژه آن‌هایی که به دلیل فعالیت و دستگیری تروما و آسیب‌های روانی را متحمل شده‌اند، توصیه می‌شود که به ارتباط و تعامل بین سلامت روان و سلامت جسمانی اهمیت دهند. آگاهی از این ارتباط و تعامل در میان پزشکان و متخصصان شتاب بیشتری می‌گیرد و با دیدگاه جامع سازمان جهانی بهداشت در مورد سلامت هم‌سو و سازگار است. درک این نکته ضروری است که سلامت روان تأثیر زیادی بر بدن دارد و از ارزیابی‌های معمول فیزیکی فراتر می‌رود. رابطه دوسویه غیرقابل انکار بین سلامت روانی و جسمی به روش‌های مختلفی آشکار می‌شود. به عنوان مثال، مسائل سلامت روان مانند استرس، اضطراب و افسردگی می‌تواند به صورت بیماری‌های جسمی مانند سردرد، اختلالات گوارشی و ضعف سیستم ایمنی ظاهر شود. برعکس، بیماری‌های جسمی مزمن می‌تواند چالش‌های سلامت روان را تشدید کند، و تاثیرات متقابل و پیچیده‌ای را تقویت کند که باعث ایجاد اختلال در عملکرد شناختی و سطح انرژی می‌شود و حتی طول عمر را تغییر می‌دهد.
درک پویایی‌های به‌هم‌پیوسته بین سلامت روانی و جسمی باعث می‌شود اهمیت پرداختن به سلامت روان به عنوان جزء جدایی‌ناپذیری از مسیر بهبودی و تاب‌آوری برای کنشگرانی که متحمل ترومای ناشی از دستگیری به خاطر فعالیت‌های مدنی‌شان شده‌اند، برجسته‌تر شود. اولویت‌دهی به سلامت روان از طریق کارهایی مانند ورزش و مدیتیشن می‌تواند به طور قابل توجهی ناراحتی و فشار ناشی از این تجربیات را کاهش دهد. مراقبت از خود نه تنها قدرت مدیریت عواطف را پرورش می‌دهد، بلکه سلامت جسمانی را نیز افزایش می‌دهد. با پرورش سلامت روان، خود را توانمند می‌کنید تا با نیرویی دوباره به فعالیت خود ادامه دهید. به یاد داشته باشید، توجه به آسایش ذهن و سلامت روان اقدامی برای توانمندسازی، تاب‌آوری و حمایت از خود در مسیرتان به سوی یک زندگی جامع و کامل است.
منابع:
Bringing together physical and mental health – The King’s Fund. (n.d.). https://www.kingsfund.org.uk/sites/default/files/field/field_publication_file/Bringing-together-Kings-Fund-March-2016_1.pdf
Gaan Akers, L. (2023, April 17). How mental health and physical health are linked: Hillside. Hillside Atlanta – Behavioral Health Support for Youth, Adolescents, and Their Families. https://hside.org/link-between-physical-and-mental-health/
Hidden killers: Heart attack triggers you haven’t heard of now revealed. The University of Sydney. (n.d.). https://www.sydney.edu.au/news-opinion/news/2016/09/07/hidden-killers–heart-attack-triggers-you-havent-heard-of-now-re.html
Murgia, M. (2015, June 16). How stress affects your brain [Video]. Ted Conferences. https://ed.ted.com/lessons/how-stress-affects-your-brain-madhumita-murgia
Natures Best. (n.d.). What’s the link between physical and mental health? Natures Best. https://www.naturesbest.co.uk/pharmacy/pharmacy-health-library/whats-the-link-between-physical-and-mental-health/