منال شقیر، کنشگر فمینیست و مسئول ترویج بین‌الملل کمپین «دیوار را متوقف کنید» است. او پژوهشگری است که تمرکزش بر استعمار محیط‌زیستی اسرائیل و مقاومت زنان فلسطین است. منال در گفت‌وگو با فمنا از تحولات اخیر فلسطین و از دور جدید افزایش خشونت اسرائیل می‌گوید. او توضیح می‌دهد که خشونت استعمار اسرائیل، لایه دیگری از ظلم را به ظلم‌های موجود علیه زنان در جامعه پدرسالار فلسطین افزوده است و باعث شده در نبود قانون حمایت‌گر از زنان، مردان فلسطینی جرایم بیشتری را علیه زنان فلسطینی مرتکب شوند. منال معتقد است مبارزه برای آزادی فلسطین، مبارزه‌ای فمینیستی است و جنبش بین‌المللی زنان باید بر اهمیت جهانی‌سازی این مبارزه فمینیستی تاکید کند. گفت‌وگوی ما با منال شقیر را با هم می‌خوانیم.
از تحولات اخیر فلسطین برایمان بگویید؟ چه اتفاقی در فلسطین در حال وقوع است؟
در روز نهم آگوست، صدها سرباز اسرائیلی به شهر نابلس هجوم بردند و ابراهیم نابلسی و اسلام صبوح را که هر دو از فرماندهان گردان شهدای الاقصی(شاخه نظامی جنبش فتح) بودند، کشتند. این دو بعد از ساعت‌ها درگیری نظامی با ارتش اسرائیل کشته شدند و در این میان سربازان اسرائیلی، رهگذری با نام حسین جمال را که فقط پانزده‌سال داشت، و در مسیرش برای رفتن به سرکار بود، با شلیک گلوله به قتل رساندند.
وقایع نابلس، چهل‌و‌هشت ساعت پیش از تهاجم وحشیانه اسرائیل به نوار غزه رخ داده بود. تهاجم اسرائیل به نوار غزه منجر به کشته شدن ۵۷ فلسطینی، از جمله ۱۷ کودک، در کمتر از سه روز شد. صدها نفر دیگر هم در این مدت زخمی شدند. اتفاقی که در نوار غزه و کرانه باختری افتاد، بخشی از هدف اسرائیل برای گرفتن روح مقاومت از فلطسینی‌هاست، بخصوص که مقاومت فلسطینی‌ها از زمان وحدت انتفاضه در سال گذشته افزایش یافته است؛ وحدت انتفاضه پاسخی است به گسترش شهرک‌سازی‌های اسرائیل و ظلم و رفتارهای غیرانسانی به فلسطینی‌ها در فلسطین تاریخی. مقاومت ما باعث ترس و هراس اسرائیلی‌ها میشود چون این مقاومت است که به ما امید می‌دهد آزادی فلسطین نزدیک است. با این‌که فلسطینی‌هایی که کشته شدند، هیچ تهدید و خطری برای اسرائیل نداشتند، اما در حقیقت عامل تهدید اسرائیل این است که فلسطینی‌ها امیدوارتر شوند و شجاعت بیشتری برای مقاومت و تبدیل واقعیت هولناکی که در آن زندگی می‌کنیم، پیدا کنند.
خشونت رژیم اسرائیل چه تاثیری بر کودکان و زنان فلسطین گذاشته است؟
تشدید خشونت اسرائیل تاثیر مستقیم بر زنان و کودکان فلسطینی دارد، بخصوص که زنان فلسطینی به دلیل ساختار پدرسالارانه دو و سه‌برابر بیشتر از بقیه به حاشیه‌رانده‌شده و تحت ظلم هستند، و استعمار اسرائیل لایه دیگری از ظلم است که به ظلم‌های موجود علیه زنان فلسطین افزوده شده است.
ما متوجه شدیم که از شروع سال جدید، خشونت مردان، برادرها و پدرها علیه زنان فلسطین افزایش یافته است. از شروع سال ۲۰۲۲، بیشتر از هجده زن فلسطینی کشته شدند. زندگی این زنان به دلیل خشونت پدرسالاری از دست رفت. حتی خود این موضوع هم به صورت مستقیم با تشدید ظلم اسرائیل مرتبط است، چون در نبود قانون و اقدامات حمایتی برای زنان، مردان فلسطینی جسارت بیشتری پیدا می‌کنند تا جرایم بیشتر و بیشتری علیه زنان انجام دهند. دوازده نفر از زنان فلسطینی که از شروع سال کشته شدند، شهروندی اسرائیل را داشتند. اسرائیل به صورت سیستماتیک بین شهروندان فلسطینی اسرائیل اسلحه پخش می‌کند، و این بخشی از تلاش اسرائیل برای نابودی جامعه فلسطینی توسط خود فلطسینی‌هاست. این اقدام، شیوه و یا ابزار دیگر استعمار است که آن را استعمار افقی می‌نامند چون مردم بومی می‌گویند وقتی خشونت در بین‌شان گسترش یافته است و هم‌دیگر را به قتل می‌رسانند، و به الکل و مواد مخدر معتاد هستند، یعنی در سطح افقی و هم‌سطح هم دچار استعمار شده‌اند. و این واقعیتی است که فلسطینی‌های اسرائیل در آن زندگی می‌کنند و زنان کسانی هستند که باید لطمات استعمار افقی را هم تحمل کنند.
از سوی دیگر، زنان تحت تاثیر مستقیم خشونت اسرائیل قرار دارند و توسط ارتش اسرائیل کشته می‌شوند. اسرائیل در موج جدید حملات به نوار غزه، هفده کودک فلسطینی را در کمتر از سه روز کشت. زنان هم در این تهاجم هدف قرار گرفته و کشته شدند. هم‌اکنون صدها خانواده در نوار غزه بی‌خانمان شده‌اند چون اسرائیل خانه‌هایشان را ویران کرده است و زنان باید این بی‌خانمانی را تحمل کنند، بخصوص زنانی که مرد نان‌آور خانه را در این تهاجم از دست داده‌اند، و این خود فشار و مشقت زنان در نوار غزه را بیشتر می‌کند.
در کرانه باختری که بویژه اسرائیل تلاش می‌کند برای گسترش شهرک‌سازی غیرقانونی، هزاران فلسطینی را از خانه‌هایشان پاک‌سازی قومی کند، زنان فلسطینی در خط مقدم مبارزه هستند، تلاش می‌کنند برای حفظ زمین‌هایشان مقاومت کنند. در حالی‌که خانه‌هایشان در معرض تخریب قرار دارد، این زنان تلاش می‌کنند تا راه‌ها و منابعی برای بقا پیدا کنند تا بتوانند در سرزمین‌شان بمانند. تخریب خانه و قطع کردن دسترسی زنان فلسطینی به منابع آب باعث میشود آن‌ها برای انجام کارهای خانگی مجبور به تحمل دردسرهای بیشتری شوند. همچنین زنان فلسطینی شاغل در شرکت‌های اسرائیلی توسط اسرائیلی‌ها تحقیر می‌شوند و مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند. از سوی دیگر زنان در ایستگاه‌های بازرسی همانند غفران تحقیر و کشته می‌شوند. گاهی هم زنان فلسطینی در حالی‌که مشغول انجام کارشان هستند، کشته می‌شوند، همانند روزنامه‌نگار فلسطینی، شیرین ابوعاقله. این‌جا از زنان فلسطینی زندانی صحبت نمی‌کنم که سال‌ها و حتی برخی از آن‌ها دهه‌ها مجبور به تحمل ظلم در زندان‌های اسرائیل شده‌اند.
در اوایل امسال، تخریب خانه‌های فلسطینی‌ها در محله شیخ جراح توسط اسرائیل، هم‌دردی و توجه جهانی را به وضعیت فلسطینی‌ها به همراه داشت. واکنش جهان به دور جدید هدف‌گیری خشن شهروندان فلسطینی چه بوده است؟
متاسفانه در سطح رسمی رسانه‌های جریان اصلی، دولت‌های جهانی بخصوص دولت‌های غربی با فلطسینی‌ها طوری برخورد می‌کنند که گویا آن‌ها به اسرائیلی‌ها حمله می‌کنند و بر این موضوع تاکید می‌کنند که اسرائیل حق دارد از خودش دفاع کند و این موضوعی است که در بسیاری از رسانه‌های جریان اصلی که در خدمت منافع قدرت‌های استعمارگر هستند، انعکاس داده میشود. این رسانه‌ها همچنان فلسطینی‌ها را به عنوان افرادی شرور و شیطان‌صفت به تصویر می‌کشند، در حالی‌که اسرائیلی‌ها را به عنوان قربانیانی به تصویر می‌کشند که از خودشان در برابر فلسطینی‌های تروریست دفاع می‌کنند.
همچنین قدرت‌های غربی در برخورد و مواجهه با اوکراینی‌ها و فلسطینی‌ها استاندارد دوگانه‌ای از خود نشان داده‌اند. آن‌ها هستند که مدام معلوم می‌کنند باید برای زندگی اوکراینی‌ها سوگواری شود در حالی‌که زندگی فلسطینی‌ها احتیاجی به سوگواری ندارد. و این چیزی است که به صورت گسترده‌ای در افکار عمومی نهادینه شده است که زندگی مستعمره‌شدگان و زندگی مردم نیم‌کره جنوبی ارزش و اهمیتی ندارد.
در سطح بین‌المللی، در سطح مردمی، شاهد افزایش حمایت و همبستگی با فلسطینی‌ها در سراسر جهان هستیم و این موضوع نه‌تنها به ما امید می‌دهد بلکه به‌رغم همه اتفاقات سرعت‌مان برای ادامه مبارزه بیشتر میشود. این اواخر شاهد بودیم که مردم در گوشه‌و‌کنار دنیا به خیابان‌ها می‌روند و از دولت‌هایشان می‌خواهند که به همدستی‌شان با استعمار و آپارتاید اسرائیل پایان دهند.
اما با این حال نیاز داریم که کارهای بیشتری انجام شود، باید فشار بیشتری به دولت‌ها وارد شود تا به حقوق فلسطینی‌ها احترام گذاشته شود و با جنایت‌های اسرائیل همدستی نکنند.
در سطح منطقه‌ای، در حالی‌که اسرائیل مشغول بمباران غزه بود، ما فلسطینی‌ها به عنوان بخشی از جامعه عرب توقع داشتیم که کشورهای عرب یا رژیم‌هایی که دنبال نرمال‌سازی روابط با اسرائیل هستند، دست از نرمال‌سازی آپارتاید اسرائیل بردارند، اما متاسفانه آن‌ها چنین کاری نکردند و به تقویت و تحکیم روابط‌شان با اسرائیل ادامه دادند. به همین دلیل هم عرب‌ها در جامعه عرب باید نقش فعال‌تری ایفا کنند تا به دولت‌هایشان فشار بیاورند که به هرگونه نرمال‌سازی اسرائیل خاتمه دهند. چون نرمال‌سازی اسرائیل چیزی است که باعث ایزوله ما میشود، مبارزه‌مان را تضعیف می‌کند و به اسرائیل کمک می‌کند تا به هزینه موجودیت فلطسینی‌ها خودش را از ایزوله خارج کند.
جامعه مدنی فلسطین، بویژه جنبش زنان، برای حمایت از افرادی که تحت تاثیر خشونت قرار گرفته‌اند، چه واکنش و اقداماتی انجام می‌دهد؟
جنبش زنان فلسطین و یا گروه‌های مردمی، نقش کلیدی و مهمی در سازماندهی اعتراض‌ها برای حمایت از زندانیان فلسطینی که در اعتصاب غذا هستند، ایفا می‌کنند، همانند حمایت از خلیل عواوده که بیشتر از پنج ماه از اعتصاب غذایش در بازداشت می‌گذرد. آن‌ها همچنین نقش مهمی در محکوم کردن و اعتراض به افزایش خشونت اسرائیل دارند. زنان فلسطینی در پاسخ به افزایش خشونت اسرائیل و اقدامات پاک‌سازی قومی همیشه در صحنه سازماندهی تظاهرات‌ها و رویارویی مستقیم علیه اسرائیل اشغال‌گر هستند. اما مشکل با سازمان‌های زنان و یا انجمن‌های غیردولتی فلسطینی است. نقش این سازمان‌ها روز به‌روز ضعیف‌تر میشود چون نفوذ ان‌جی‌اوهای بین‌المللی دهنده اعتبارات و کمک‌های مالی بر آن‌ها زیاد شده است. و این مشکل بسیار بزرگی است، چون باعث ایجاد خلأ در نقش زنان میشود، در حالی‌که سازمان‌های فلسطینی که زنان گردانندگانش بوده‌اند، در یک دوره‌ای، بخصوص در انتفاضه اول، در خط مقدم رهبری انتفاضه بودند ولی الان تحت نفوذ ان‌جی‌اوهای بین‌المللی قرار گرفته‌اند.
ما تلاش می‌کنیم تا جایگزین‌هایی مثل کنشگران جوان، و کنشگران زن جوان پیدا کنیم تا بتوانند این خلأ را پر کنند. تا حدودی هم موفق شده‌ایم ولی از آنجا که خشونت و بی‌رحمی اسرائیل بر همه ما تاثیر می‌گذارد، و اسرائیل تلاش می‌کند تا جنبشهای آزادی‌بخش در فلسطین، از جمله جنبش زنان، را نابود کند، مبارزه ما در صحنه دشوارتر و چالش‌برانگیزتر میشود.
گروه‌های فمینیستی منطقه و یا گروه‌های فمینیستی بین‌المللی چگونه می‌توانند از شما حمایت کنند؟
جنبشهای فمینیستی باید نقش مهمی در مبارزه علیه نرمال‌سازی فعلی و بعدی اسرائیل ایفا کنند. آن‌ها باید درباره این‌که نرمال‌سازی اسرائیل چه معنایی برای فلطسینی‌ها و مردم عرب دارد، آگاهی‌رسانی کنند. نرمال‌سازی اسرائیل فقط بر فلسطینی‌ها تاثیرات مخربی نمی‌گذارد چون مبارزه فلسطینی‌ها برای آزادی و خودمختاری فلسطین بخشی از مبارزه بزرگ‌تر جهان عرب است. جنبش فمینیستی منطقه باید با تقویت روابط و پیوندهایش با گروه‌های فمینیستی فلسطینی فضایی ایجاد کند که اعضای آن جنبش بتوانند درباره وضعیت فلسطین صحبت کنند و زنان و مردان عرب بیشتری را مخاطب قرار دهند چون به نظرم این عامل کلیدی و مهمی در مقابله با موج‌های نرمال‌سازی اسرائیل است که در حال رخ دادن است، و همچنین عامل مهمی در افزایش آگاهی در بین مردم کشورهای دیگر برای حمایت از ما در مبارزه‌مان و محکومیت نرمال‌سازی اسرائیل است.
جنبش زنان بین‌المللی هم باید بر اهمیت جهانی‌سازی مبارزه فمینیستی تاکید کند و با موضوع فلسطین به عنوان یک موضوع جداگانه برخورد نکند. مبارزه ما برای آزادی فلسطین، مبارزه‌ای فمینیستی است.
در حقیقت وقتی فمینیسم هم بخشی از مبارزه‌مان است، کاری که تلاش می‌کنیم انجامش دهیم، تغییر رادیکال و همچنین آزادی زنان است، و نه فقط آزادی فلسطین و زمین‌هایمان و مردم‌مان. جهانی‌سازی این مبارزه مهم است، تاکید بر مبارزه مشترک‌مان چیزی است که واقعا اهمیت بسیاری برای مقاومت‌مان در صحنه دارد.
کار دیگری که جنبش فمینیستی بین‌المللی می‌تواند انجام دهد، ایجاد فضاهای بیشتری است که صدای زنان فلسطینی بیشتر در مرکز توجه قرار گیرد تا بتوانیم جرایم اسرائیل را بیشتر برای جهانیان آشکار کنیم.
جنبشهای فمینیستی می‌توانند به دولت‌هایشان فشار بیاورند و یا بخشی از فشار مردمی به دولت‌هایشان در سراسر جهان باشند تا به درخواست فلسطینی‌ها برای بررسی آپارتاید اسرائیل توسط سازمان ملل جواب دهند. فکر می‌کنم بررسی آپارتاید اسرائیل و فعال‌سازی مجدد کنوانسیون علیه آپارتاید سازمان ملل برای اعمال تحریم‌های هدف‌مند و تحریم نظامی اسرائیل به ارتقای مبارزه ما کمک می‌کند و تلاش‌های اسرائیل برای تصاحب زمین‌های بیشتری از ما و ایزوله‌سازی ما فلسطینی‌ها را تضعیف می‌کند.